Blog: Kas als Databron

In week 22 schreef ik de blog 'Data'. Ik vroeg mij af waarom we eigenlijk nog geen 'Kas als Databron' hebben. Intussen is de uitslag van de Autonomous Greenhouse Challenge bekend geworden. Het is dus wel het moment om over dat soort zaken na te denken. En waarachtig, deze week was op de site van Onder Glas te lezen: Ted Duijvestijn: "Het is nu tijd voor De Kas als Databron". Dat balletje moet zeker blijven rollen, dus tijd om er weer een nieuwe schop tegen te geven.

Cake bakken
Meng in een beslagkom 200 gr boter, 200 gr suiker, 4 eieren, 200 gr bloem en een snufje zout tot een luchtig beslag. Bak in een voorverwarmde oven op 160 graden in 60 -75 minuten gaar. Prik met een breipen in de cake: als die er schoon uit komt is de cake gaar. Met een dergelijk simpel recept krijg je al snel een aardige cake. Smullen maar!

Bij het telen van tomaten, paprika's, rozen, gerbera's of kalanchoe komt natuurlijk heel wat meer kijken, maar als ik toch een beetje brutaal mag zijn: eigenlijk volgen we ook een recept. In plaats van één keer de breipen erin steken kun je als teler gelukkig in de loop van de teelt heel wat vaker controleren of het goed gaat: of de plantbelasting niet te hoog is, of de kwaliteit zich goed ontwikkelt, enzovoort. Bij afwijkingen volgt een actie: kwart graadje erbij, extra gietbeurtje, noem maar op. Er is veel ervaring nodig om een gewas goed te kunnen 'lezen' en te weten wat er moet gebeuren om de teelt op het juiste spoor te houden. Ik heb veel ontzag voor dit vakmanschap.  

Er verschijnen de laatste jaren nieuwe sensoren op de markt die de teler kunnen helpen bij de grensbewaking: bladtemperatuur, bladdikte, stengeldikte, sapstroom, slimme camera's, noem maar op. Is het gewas actief genoeg? Heeft het geen stress? Nuttig natuurlijk, maar gebruik je ze eigenlijk niet net als die breipen? Je probeert nog steeds een teeltrecept zo goed mogelijk uit te voeren.  

Alternatieve cake
Het recept-denken heeft de Nederlandse tuinbouw ver gebracht. Maar je voelt toch nattigheid als blijkt dat de Nederlandse teeltrecepten niet zonder meer blijken te werken in Saoedi-Arabië, Mexico of China. Ook is: "hoeveel heb ik laten liggen?" een lastige vraag. Wat had Ted Duijvestijn als referentieteler van de Autonomous Greenhouse Challenge moeten doen om als winnaar te eindigen? Het lastige is dat je eigenlijk naar een alternatieve werkelijkheid vraagt. Een ander scenario. Naar iets dat niet is gebeurd, omdat het gegaan is zoals het gegaan is, en dus niet anders. Ted kan niet even de kopdikte en de bloeihoogte controleren in dat alternatieve scenario. In die alternatieve werkelijkheid kun je ook geen sensoren ophangen. Een lastige vraag dus ook voor het datagedreven telen.  

Om nog even door te gaan: de markt vraagt om steeds meer teeltplanning en oogstprognose. Daarvoor moet je in de toekomst kunnen kijken. De toekomst is ook (nog) geen werkelijkheid, dus ook daar heb je nu nog geen meetgegevens van. Door die behoefte aan planbaarheid zie je wel eens dat ervoor wordt gekozen om het klimaat zo 'vlak' mogelijk te regelen: elk zonnetje wordt weg geschermd, bij elk wolkje gaan de lampen aan, elk graadje te hoog wordt direct afgelucht, elk graadje te laag meteen bijgestookt. Gratis licht en warmte uit de natuur wordt vervangen door dure belichting en warmte uit fossiele energie. Dat moet toch anders kunnen? Je vraagt dan eigenlijk ook naar een alternatief scenario. Welke breipen kun je in de toekomst steken, of in verschillende alternatieve teeltscenario's, om te controleren of alles goed gaat? Als we écht willen profiteren van de Kas als Databron dan moet er antwoord komen op dit soort vragen. Gerberaweb.nl wordt bijvoorbeeld zo'n breipen. Scenario denken in plaats van recept denken.

Bron: Fokke Buwalda